بازار خودرو از جمله بازارهای پویایی است که عوامل متعددی در آن تأثیرگذار هستند. عواملی مانند قیمت ارز، تصمیم نهادهای اثرگذار، تحریم‌های اقتصادی و... می‌تواند قیمت خودرو را با نوسانات زیادی روبرو کند. در این بین برخی تصمیمات نه تنها تاثیر مثبتی بر روی بازار ندارند، بلکه می‌تواند بازار را برای مدتی طولانی دچار رکود تورمی کنند. از جمله این تصمیمات می‌توان به ممنوعیت واردات خودروهای خارجی اشاره کرد. تصمیمی که حدود اواسط سال ۹۷ توسط دولت گرفته و عملی شد.
یکی از نتایج این تصمیم بلاتکلیفی در ترخیص خودروهای خارجی دپو شده در گمرک است. در این مقاله از همراه مکانیک این مسئله را از چندین جنبه متفاوت بررسی می‌کنیم.
تاثیر ممنوعیت واردات خودرو بر بازار خودرو ایران
در حال حاضر نزدیک به دو و نیم سال است که از ممنوعیت ورود خودروهای خارجی می‌گذرد. این اتفاق تاثیرات زیادی روی بازار خودرو ایجاد کرده است. از سوی علاقه‌مندان به خودروهای خارجی صفر کیلومتر نمی‌توانند مدل‌های جدید این خودرو را دریافت کنند. همچنین خودروهای خارجی موجود در جاده‌های ایران نیز به دلیل محدودیت در عرضه، با افزایش قیمت زیادی مواجه می‌شوند.
اما این مسئله باعث افزایش قیمت خودروهای داخلی نیز شده است. البته افزایش قیمت خودرو از فاکتورهای متعددی تبعیت می‌کند. اما به صراحت می‌توان گفت که تا قبل از اتخاذ این تصمیم، بازار خودرو ایران تا حدودی به صورت رقابتی پیش می‌رفت. دو خودروساز بزرگ ایرانی برای فروش محصولات خود مجبور به ارائه محصولات با کیفیت بودند. همچنین برای باقی ماندن در این بازار، قیمت‌های متعادل، طرح‌های فروش مناسب و راهکارهای درستی را پیش می‌گرفتند.
اما متاسفانه بعد از ممنوعیت واردات خودروهای خارجی، این دو خودروساز بزرگ تمامی بازار را در انحصار خود گرفتند. این مسئله باعث افزایش قیمت محصولات این شرکت و کاهش کیفیت محصولات تولیدی آن‌ها شد.
تمامی این موارد در کنار هم نارضایتی بیشتری را برای خریداران خودروهای خارجی و داخلی ایجاد کرد. تنها کورسوی امید علاقه‌مندان به خودروهای خارجی چندین دستگاه خودرو خارجی است که بعد از این قانون در گمرک دپو شده است. البته تا به حال تصمیم درستی نیز برای ترخیص این خودروها گرفته نشده است.
چاه عمیقی به نام گمرک
از زمان شروع ممنوعیت واردات خودروهای خارجی تا به امروز حرف و حدیث‌های زیادی درباره سرنوشت این تصمیم بیان شده است. متاسفانه دولت نه تنها واردات این خودروها را آزاد نمی‌کند؛ بلکه برنامه و تصمیمی هم برای آینده آن بیان می‌کند.
از سوی دیگر خودروهای دپو شده در گمرک نیز سرنوشتی مبهم دارند. مسئله‌ای که باعث نارضایتی مشتریان این خودروها شده است. از ابتدای ممنوعیت واردات خودروهای خارجی تا به امروز بیش از ۳ هزار دستگاه خودرو در گمرک دپو هستند که به دلایل و بهانه‌های مختلف اجازه ترخیص ندارند.
البته اهمال و کم‌کاری چندین نهاد و سازمان در این زمینه باعث بروز مشکل شده است. هر کدام از این نهادها به نوعی پیدا کردن راه حل را غیرممکن می‌کند.
در این بین آنچه که از گمرک به عنوان نهادی ضروری برای کشور انتظار می‌رود، این است که راهکار درست و مثبتی برای حل مسئله پیدا کند. اما گمرک نیز با شانه خالی کردن از وظایف خود باعث می‌شود که این کلاف بیشتر از گذشته در هم پیچد.
گمرک نهادهای دیگری مانند سازمان استاندارد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی، سازمان اموال تملیکی و دفتر مقررات صادرات و واردات را در این زمینه مسئول معرفی می‌کند. گمرک بیان می‌کند که تا دستوری شفاف و روشن از این دستگاه‌ها نداشته باشد، گامی برای ترخیص خودروها بر نخواهد داشت. در ادامه مسئولیت و عملکرد بانک مرکزی و سازمان استاندارد را در این زمینه بررسی می‌کنیم.
نقش بانک مرکزی در عدم ترخیص خودروها
آنچه که باعث می‌شود بانک مرکزی در این مسیر تأثیرگذار باشد، سیاست‌های پولی و مالی این ارگان است. همزمان با آغاز منع واردات خودروهای خارجی، سامانه ارز نیمایی فعال و تاسیس شد. این مسئله باعث بر هم خوردن حساب و کتاب‌های بین خریداران و واردکنندگان خودروهای خارجی شد.
از سوی خریداران حقیقی برای تسویه حساب با شرکت‌های واردکننده به صورت ریالی این معامله را انجام می‌دادند. اما شرکت‌های واردکننده برای تسویه حساب با گمرک باید بر مبنای دلاری معامله می‌کردند. در این بین با تاسیس سامانه دلار نیمایی تمامی حساب‌ها و کتاب‌ها بر هم خورد. زیرا در این شرایط باید خودروها با قیمت جدید دلار ترخیص می‌شد. اما خریدارانی که در گذشته مقداری از این مبلغ را پرداخت کرده بودند، در این شرایط زیر بار قیمت‌های بیشتر نمی‌رفتند. این مسئله تنش بزرگی برای خریداران و وارد و واردکنندگان خودرو ایجاد کرد. متاسفانه دولت و بانک مرکزی هم تصمیمی درست و قاطع برای رفع این مشکل پیشنهاد نکردند و خریداران و واردکنندگان خودرو را در این مشکل رها کردند.
از سوی دیگر بانک مرکزی ادعا می‌کند که وزارت صمت وظیفه دارد اجازه این ترخیص را صادر کند تا بانک مرکزی بتواند اقدامی موثر در این زمینه انجام دهد. اما وزارت صمت نیز سکوت اختیار کرده و اقدامی موثر انجام نمی‌دهد.
در این مقاله از مجله خودرو همراه مکانیک، عملکرد بانک مرکزی، گمرک و سازمان استاندارد را در زمینه عدم ترخیص خودروهای وارداتی مورد بررسی قرار دادیم. فارغ از پیدا کردن مقصران در این زمینه، باید راهکار درست، قطعی و مطمئنی برای رفع مشکل پیدا شود. اینکه هر کدام از این نهادها دیگری را مسئول بروز مشکل معرفی می‌کنند، نه تنها کمکی به حل مسئله نخواهد کرد؛ بلکه مشکل بیشتری ایجاد خواهد شد.
آخرین اخبار خودرو را می توانید در مجله همراه مکانیک دنبال کنید. ما درتلاش هستیم تا شما را از آخرین اخبار قیمت روز خودرو، اخبار جدید طرح فروش خودرو، آخرین اطلاعات و جزئیات خودروهای جدید در دنیا و اخبار خودروهای وارداتی، قیمت گذاری خودرو، خودروهای فرسوده و در یک کلام، تمام اخبار خودروهای داخلی و خارجی مطلع سازیم. برای آگاهی از آخرین اخبار خودرو لطفا به https://www.hamrah-mechanic.com مراجعه کنید.
