اکثر تصمیماتی که در موقعیت‌های روزانه می‌گیریم مستلزم پیش‌بینی احساسات (یا ترجیحات) آینده‌مان هستند. احساسات پیش‌بینی شده بر انگیزه و انتخاب ما تأثیرگذار هستند. از این رو در این مقاله ۸ خطای فرافکنی در تصمیم گیری و راه اجتناب از آن ها را با هم می‌خوانیم.
به‌عنوان مثال، اگر پیش‌بینی می‌کنید در چند ساعت آینده خُلق خوبی نداشته‌باشید، بهتر است از فرصت‌های خوبی مانند شرکت در یک مهمانی اجتناب کنید. بااین‌حال، نتایج تحقیقات در اقتصاد رفتاری این‌گونه عنوان می‌کنند که پیش‌بینی‌های ما همیشه کاملا دقیق نیستند. پیش‌بینی‌های اشتباه می‌توانند با سوگیری فرافکنی به‌خوبی توضیح داده شوند.
سوگیری فرافکنی زمانی رخ می‌دهد که افراد به‌گونه‌ای رفتار کنند که گویی ترجیحات آینده‌شان بسیار به ترجیحات کنونی‌شان شبیه است. جابجا شدن بین یک وضعیت احساسی به وضعیت احساسی دیگر دشوار است. ما معمولا در حال گرفتار می‌شویم و به‌گونه‌ای رفتار می‌کنیم که ترجیحات آینده‌مان بیشتر از آن‌چه در واقعیت است به ترجیحات کنونی‌مان شبیه خواهد بود. سوگیری فرافکنی به‌عنوان شکاف همدلی نیز شناخته شده‌است. شکاف همدلی عبارت است از ناتوانی در کنار آمدن با یک وسوسه (یا اوج یک لحظه) در یک لحظه‌ی آرام، مطمئن و منطقی.
در این‌جا ۸ نمونه از موقعیت‌هایی آمده است که سوگیری فرافکنی بر تصمیمات ما اثر می‌گذارد.
۱. گرسنگی پیش‌بینی شده:
وضعیت اشتهای فعلی ما تأثیر قابل توجهی بر انتخاب‌های غذایی آینده‌مان خواهند داشت (مثلا، سفارش غذا در رستوران). به‌عنوان مثال، افراد وقتی احساس گرسنگی نمی‌کنند مصرف هرگونه هله‌هوله را تقبیح می‌کنند، آن‌ها وقتی احساس گرسنگی می‌کنند یا خسته و بی‌حوصله هستند متوجه می شوند یک کلوچه‌ی خوشمزه تا چه‌اندازه خوب است. این ایده از این گفته‌ی قدیمی حمایت می‌کند که خرید با شکم خالی باعث می‌شود افراد بیش از اندازه خرید کنند. فرد وقتی گرسنه است به‌گونه‌ای رفتار می‌کند گویی در آینده نیز به‌خاطر گرسنگی به تمام این خوراکی‌ها تمایل خواهد داشت.
خطای فرافکنی ۲. ولع شدید
آلن مارلت روانشناس، ولع را به‌صورت امواج اقیانوس توصیف می‌کند که به بالاترین حد خود می‌رسند و سپس فروکش می‌کنند. بااین‌حال، معتادان درک نمی‌کنند که ولع‌شان عمر کوتاهی دارد. یعنی، معتادان، وقتی ولع دارند، ممکن است در مورد مدت و شدت ولع‌شان اغراق و بزرگ‌نمایی کنند. بنابراین، اگر فکر کنند این احساس ناخوشایند به سرعت می‌گذرد و از بین می‌رود، ممکن است با آمادگی بیشتری در برابر آن مقاومت کنند. معتادان آموخته‌اند برای موقعیت‌های پرخطری آماده باشند که با خود زوال به‌همراه دارد، مانند احساسات منفی، مشاجرات بین‌فردی، و افکار تکرارشونده، که مصرف مواد مخدر حال‌شان را بهتر می‌کند.
۳. اعتماد به نفس بیش از حد باعث می‌شود احتیاط کردن را فراموش کنید.
سوگیری فرافکنی باعث می‌شود افراد نسبت به توانایی‌های‌شان درباره‌ی مقاومت در برابر وسوسه‌های اطراف اغراق کنند، درنتیجه تلاش برای خودکنترلی را دست‌کم بگیرند. در نتیجه، آن‌ها اعتماد به نفس بالاتری پیدا می‌کنند و گمان می‌کنند می توانند با خونسردی با وسوسه‌ها مقابله کنند. در نتیجه‌ي اعتماد به نفس بیش از حد به توانایی‌های واقعی‌شان در مقاومت در برابر وسوسه‌ها، خودشان را در موقعیت‌های وسوسه برانگیز قرار می‌دهند. به‌عنوان مثال، سیگاری‌هایی که تلاش دارند سیگار را ترک کنند و احساس می‌کنند کنترل زیادی روی خودشان دارند، اگر تلاش کافی در برابر این وسوسه‌ها نداشته‌باشند در کمتر از ۴ ماه دوباره به لغزش می‌افتند.
خطای فرافکنی ۴. خرید غیرمنطقی
سوگیری فرافکنی می‌تواند به خریدهای غیرخردمندانه‌ی کالاهای بادوام منجر شود، مانند تردمیل خانگی، دوچرخه‌ی ثابت، و دیگر تجهیزاتی که در خانه خاک خواهند خورد. دوره‌ی حق لغو (انصراف از خرید) که مشتریان (خریداران) را مجبور می‌کند تصمیمات‌شان را پس از چند روز بازنگری کنند می‌تواند احتمال در اختیار داشتن کالاهای غیرضروری را کاهش دهد. “اندکی صبر کنید، اگر باز هم چیزی را خواستید، ممکن است آن کالا مهم باشد”. اگر این تمایل به خرید از بین رفت، احتمالا مهم نبوده است.
خطای فرافکنی ۵. نگاه ناامیدانه نسبت به آینده.
نگاه افراد افسرده به آینده به گونه‌ای است که گویی احساسات منفی کنونی‌شان در آینده نیز ادامه خواهند داشت یا حتی بدتر و شدیدتر خواهند شد. این‌گونه به نظر می‌رسد که نمی‌توانند شرایط فعلی‌شان را به‌صورت مقطعی ببینند و هیچ‌گونه احتمالی نمی‌دهند شرایط‌شان بهتر شود. علاوه براین، خطای فرافکنی می‌تواند خطرناک باشد زیرا به تشدید علائم افسردگی کمک می‌کند.
۶. تعمیم نادرست احساسات خود به دیگران
سوگیری فرافکنی ممکن است بین افراد نیز رخ دهد. وقتی یک فرد احساساتش را به فرد دیگری نسبت می‌دهد، ممکن است آن فرد را شبیه به خود ببیند و برای آن فرد تعیین تکلیف (فکری) کند. همیشه افکار مزاحمی در ارتباط با آن فرد وجود دارد. فرافکنی یک رفتار تدافعی است که با یادآوری احساسات غیرقابل‌قبول، آرزوها، و هیجان‌ها در مورد فردی دیگر، از ما حمایت می‌کند. این عمل باعث می‌شود حواس‌مان پرت شود و مجرم واقعی و آن مشکل را نادیده بگیریم.
۷. باید همه چیز را قبلا می‌دانستم
سوگیری فرافکنی به سوگیری پس‌نگر شبیه است. آدم‌ها دانش کنونی‌شان را در گذشته بر خودشان نسبت می‌دهند. دانش کنونی‌شان باعث می‌شود قضاوت‌های نادرستی نسبت به گذشته‌شان داشته‌باشند. آن‌ها به اشتباه بر این باور هستند که باید آن‌چه اکنون می‌دانند را در گذشته نیز می‌دانستند. آن‌ها از خودشان می‌پرسند: چطور من این موضوع را متوجه نشدم؟ چالش اصلی این است که حال را با دقت و آگاهانه زندگی کنیم و از محدودیت‌های دیدگاه‌مان آگاه باشیم.
۸. فکر نکنید هر آن‌چه را شما می‌دانید دیگران نیز می‌دانند
سوگیری فرافکنی نیز به نفرین دانش شبیه است. وقتی فردی چیزی را بداند، در مورد این احتمال اغراق می‌کند که دیگران نیز ممکن است آن را بدانند. وقتی چیزی را می‌دانیم، بسیار دشوار است که فرض کنیم دیگران آن را نمی‌دانند. وقتی نسبت به چیزی کاملا اطلاعات داشته باشیم، متوجه نمی‌شویم تا چه اندازه درباره‌ي آن عمیق فکر می‌کنیم. درنتیجه، در صحبت‌ها دچار دست‌پاچگی می‌شویم و مطمئنا مسائل را اشتباه می‌کنیم و در هم می‌پیچیم. چگونه می‌توانیم نفرین دانش را از بین ببریم؟ گام اول آگاهی است. دوم این‌که، از استفاده از اصطلاحات تخصصی، اختصارات، و واژگان فنی اجتناب کنید.
درمجموع، آگاهی نسبت به این سوگیری می‌بایست به ما کمک کند به اشتباه قربانی پیش‌بینی‌های اشتباه‌مان در مورد احساسات‌مان نشویم و خطاهای فکری‌مان را تصحیح کنیم. برای بهبود تصمیم‌گیری‌ها لازم است شرایط احساسی کنونی‌مان را درنظر بگیریم – حتی وقتی در حالت خنثی یا دچار وسوسه‌ی شدید هستیم. گسترده‌تر کردن دیدگاه‌مان به فراتر از دوره‌ی گذار، به ما کمک می‌کند تصمیمات بهتری بگیریم.
